انواع عدسی از نوع شکل ظاهری

Back to: درس اول – اصول نوری ، اصطلاحات و آناتومی

انحنای سطح و نمره عدسی

نمره یک عدسی با شعاع انحنای سطوح پشت و روی عدسی و همچنین ضریب شکست مواد تشکیل دهنده آن عدسی تعیین میشود.

 نمره لنز به صورت دیوپتر (diopter) و با وسیله ای به نام لنزومتر اندازه گیری می شود.

دیوپتر یک واحد اندازه گیری برای نمره لنز میباشد که معمولا با فاصله 0.25 از هم قرار میگیرند.

یک عدسی با دیوپتر کامل دارای فاصله کانونی یک متر است.

 با افزایش نمره لنز ، فاصله کانونی آن کاهش می یابد.

 عدسی ها بر اساس انحنای دو سطح پشت و روی آن طبقه بندی می شوند. 

سطح روی عدسی به طور معمول دارای نمره +  ویا کنوکسی است، به این معنی که سطح به بیرون خم شده است. سطح پشتی یک عدسی به طور معمول دارای نمره منفی ( -) و کنکاوی نامیده میشوند، یعنی سطح مانند داخل دایره خمیده است. به این نوع لنزها عدسی منیسک هم گفته میشود. عدسی های عینک به این منظور برای درمان بینایی و همچنین زیبایی طراحی شده اند.

 

سطح بیرونی یک عدسی معمولاً بیس عدسی نامیده می شود . سطح پشتی عدسی بیس چشم نامیده می شود.

 بیس عدسی به کمک وسیله ای به نام بیس سنج و یا lens clock اندازه گیری میگردد.

 به طور کلی ، نمره منهای بالاتر در عدسی دارای بیس عدسی کمتر و سطح بیرونی صاف تری است ، در حالی که عدسی با نمره مثبت بالاتر دارای سطح بیرونی خمیده تری است. منحنی مطلوب چشمی -6.00 است.

در تصویر روبرو یک عدسی مینیسک، یک عدسی دوسمت کنوکسی و همچنین یک عدسی دوسمت کنکاوی را مشاهده مینمایید.

 

فرمول نمره عدسی

فرمول نمره عدسی از مجموع نمره سطح بیرونی عدسی (D1) و نمره سطح درونی آن عدسی (D2) بدست می آید و برابر با نمره کلی عدسی ویا همان Rx میباشد.

D1 + D2 = Rx

این فرمول ضریب شکست عدسی یا ضخامت آن را در نظر نمی گیرد،بلکه طراحی اولیه لنز را در نظر میگیرد. انحنای جلو معمولاً همیشه مثبت و انحنای پشت معمولاً همیشه منفی است. حالا چند مثال را برای درک بهتر :

(+6.00) + (-7.00) = -1.00

(+4.00) + (-8.00) = -4.00

(+8.00) +(-5.00) = +3.00

(+6.50) + (-7.75) = -1.25

(+6.75) +(-6.00) = +0.75

همانطور که می بینید ، نمره لنز بسته به اینکه کدام سطح ، جلو یا عقب نمره بیشتری دارد ، می تواند مثبت یا منفی باشد. سطح جلویی لنز به طور معمول فقط یک نمره دارد. سطح پشتی ممکن است دارای یک و یا دو نمره باشد ، در این حالت سطح سیلندر یا توریک (بدین معنا که عدسی هم اسفر دارد و هم سیلندر) نامیده می شود.

 اگر کسی نسخه ای دارد که شامل سطح توریک است یعنی عدسی هم اسفر دارد و هم سیلندر ، این بدان معناست که چشمان او آستیگماتیسم دارد. اگر سطح پشتی استوانه ای است ، هنگام تعیین نمره لنز باید هر دو نمره را در نظر گرفت. فاصله این دو نمره 90 درجه است. این را می توان با استفاده از یک صلیب نوری به راحتی مشاهده و توضیح داد ، که در ادامه نگاهی به آن می اندازید.

صلیب نوری

از صلیب نوری می توان برای نشان دادن نمره سطحی لنز در یک محور معین استفاده کرد. برای نشان دادن فرمول نمره عدسی برای لنزهای دارای سیلندر می توان از سه سری صلیب نوری استفاده کرد. 

هنگام استفاده از صلیب نوری ، خط افقی نشان دهنده محور 180 است ، در حالی که خط عمودی نشان دهنده محور 90 است. در مثال ، منحنی جلو دارای نمره عدسی 6.00+ در هر دو محور 180 و محور 90 میباشد.

 منحنی عقب دو قدرت دارد ، 7.00- در محور 180 ، و 7.50-  در محور 90.

 سومین صلیب نوری نمره لنز را نشان می دهد. 

با استفاده از فرمول تبدیل نمره عدسی ، عدسی در محور 180 دارای نمره 1.00- و در محور 90 دارای نمره 1.50-  میباشد.

نمره عدسی را می توان در شکل Rx و یا نسخه چشم به دو صورت مثبت و یا منفی نوشت. 

نسخه زیر را برای مثال در نظر بگیرید.

Rx –1.00 –0.50 × 180 (نمره عدسی در سیلندر منفی میباشد)

یا

          –1.50 +0.50 × 090 (نمره عدسی در سیلندر مثبت است)

هر دو نمره ذکر شده در بالا دارای  نمره عدسی یکسانی میباشد و فقط از طریق فرمول تبدیل نمره به یکدیگر تبدیل شده اند.

تبدیل نمره عدسی

تبدیل نمره عدسی به فرد این توانایی را میدهد تا Rx و یا نسخه پزشک را به صورت سیلندر با نمره منفی و یا سیلندر با نمره مثبت تبدیل کند.

تبدیل نمره عدسی در سه مرحله به شرح زیر انجام میشود:

مرحله 1:   استفر و سیلندر را با هم ترکیب(جمع) کنید.

مرحله 2:   علامت سیلندر را تغییر دهید.

مرحله 3:   محور را 90 درجه تغییر دهید.

بیایید به نمونه ای از تبدیل نمره از سیلندر منفی به سیلندر مثبت نگاه کنیم.

نسخه اصلی    SPH    CYL   AXIS

+1.00 –0.50 × 090

مرحله 1:   ترکیب اسفر و سیلندر: (1.00+) +(0.50-) = 0.50+ (اسفر جدید).

SPH

+0.50

مرحله 2:   علامت سیلندر را تغییر دهید: 0.50-  به 0.50+ تبدیل میشود.

SPH       CYL

+0.50   +0.50

مرحله 3:   محور را 90 درجه تغییر دهید: 090  به 180 تبدیل می شود.

SPH    CYL    AXIS

+0.50  +0.50  × 180

بنابراین ، 090 ×  0.50-  1.00+ (نمره عدسی در سیلندر منفی) و  180 × 0.50+  0.50+ (نمره عدسی در سیلندر مثبت) هر دو یک نسخه چشم برابر هستند.

 توجه داشته باشید که محور عدسی باید بین اعداد 1 و 180 باشد. این امر با افزودن 90 یا تفریق 90 از محور اصلی به دست می آید.

برای تمرینات و مثال های بیشتر به سایت NCLE و ABO مراجعه کنید.